Pomimo wrażenie, że herbata jest powiązana ze Sri Lanką od dawien dawna, w tym roku cejlońska herbata obchodzi dopiero 150. rocznicę. Pierwszy herbatnik zasadzony został przez Brytyjczyków, którzy użyli go jako substytutu za zniszczone przez pleśń plantacje kawy. Ojcem cejlońskiej herbaty jest Anglik James Taylor, który jako pierwszy założył plantację na 19 akrach.
Jak już w poprzednim wpisie informowaliśmy, Sri Lanka należy do największej czwórki producetów herbaty na świecie (1. Chiny, 2. Indie, 3. Kenia). Przeciętnie na Sri Lance wyprodukuję się niesamowitych 300 tysięcy ton herbaty za rok. Trzy podstawowe czynniki mają wpływ na końcową jakość herbaty – miejsce zbioru, specyficzny sposób zbioru oraz sposób przetwarzania.
Plantacje, czyli jak zbiera się herbatę
Herbatnik może wyróść do wysokości nawet 15 metrów, ale większość jest zastrzygiwana do wysokości około jednego metra. Głównym powodem jest komfort zbioru liści herbaty, ale też by urodzaj się spotęgował. Herbatniki rosną w nizinach, ale również w górach. Zmiana temperatur ma wpływ na jakość herbaty. W czasie dnia idealna temperatura jest około 18 – 20°C a w nocy około 5°C. Im większe różnice temperatur, tym wyższa jakość herbaty. Z tego powodu najbardziej jakościowe liście rosną w górach, których wysokość sięga ponad 1 500 m n.p.m.
Herbata na Sri Lance jest całorocznie zbierana wyłącznie ręcznie. Dzięki temu dochodzi do selekcji odpowiednich liści zaraz podczas zbioru. Zbierane są nowe dwa liście i pączek, w których jest najwięcej substancji wpływających na końcowy smak herbaty. W wypadku herbaty białej – zbierany jest tylko pączek.
Zbierane są dwa listki i pączek
Ludzie i herbata
W przemyśle herbacianym bezpośrednio lub pośrednio zaangażowanych jest około 2 mln obywateli Sri Lanki. Warunki dla zbieraczek są raczej trudne, bo kiedy niezbiorą odpowiedną ilość w przeciągu dnia (18 kg) nie otrzymją żadnych pieniędzy.
Herbata na Sri Lance zbierana jest wyłącznie przez kobiety.
Produkcja
Proces produkcji jest dosyć skomplikowany. W skrócie można produkcję rozdzielić do następujących 5 etap:
PODSUSZENIE LIŚCI – WIĘDNIĘCIE
Zebrane liście rozkłada się na specialnych siatkach, pod które wdmuchiwane jest powietrze. Więdnięciem redukuje się wilgoć listków o połowę. Proces podsuszania trwa niemal cały dzień w zależności od warunków atmosferycznych.
SKRĘCANIE
Mechanicznym sposobem się skręca listki. Bardzo ważne jest by liście tylko zgnieść, nie rozmielnić. Rolowaniem rozerwana zostaje struktura komórek i listki wypuszczają soki, które decydują o smaku i aromacie herbaty.
FERMENTACJA
Do fazy fermentacji dochodzi tylko przy produkcji czarnej herbaty. Proces fermentacji przebiega bez użycia jakichkolwiek maszyn. Podczas tego procesu dochodzi do reakcji chemicznych, dzięki czemu czarna herbaty uzyskuje specificzny kolor i smak.
SUSZENIE
Listki herbaty suszą się w tempaturze 70- 90°C w specjalnych urządzeniach. W trakcie wysuszania dochodzi do zatrzymania procesów chemicznych, które przebiegały w fazie fermentacji. W przypadku zielonej herbaty suszenie przebiega zaraz po fazie rolowania, więc w ogóle nie dochodzi do fermentacji.
SORTOWANIE HERBATY
Przy pomocy drgających siatek o różnych rozmiarach oczek w maszynach sortujących, wysuszone listki herbaty rozdzielane są według wymiarów i kształtów. Sortowaniem dochodzi do podziału na rodzaje herbaty, które jako końcowi konsumenci znamy według nazw widniejących na opakowaniach. W całej fabryce najbardziej technologicznie zaawansowanym urządzeniem na pewno jest maszyna, która rozróżnia i selektuje wysuszone listki herbaty według kolorów.
PAKOWANIE
Końcoweczka! Rodzaje herbat są pakowane do dużych aluminiowych worków, które są transportowane do Colombo na giełdę herbaty. Wszystkie herbaty wyprodukowane na Sri Lance muszą być sprzedawane wyłącznie zapośrednictwem tej giełdy.
Proces produkcji zielonej herbaty przedstawiony na talerzykach. Zbiór na plantacji – więdnięcie – skręcanie – suszenie – sortowanie.
Powinniśmy wspomnieć, że z jednych i tych samych świeżo zebranych liści można w fabryce otrzymać różne rodzaje gotowej herbaty. Na Sri Lance najczęściej produkuje się herbaty czarne, zielone i białe (często nazywane jako srebrne). Jedyne czym się czarna herbata różni jest proces fermentacji, który przebiega w trakcie produkcji w fabryce.
Herbatkę na Cejlonie?
Niestety jednak próba kupić na wyspie dobrą cejlońską herbatę, taką jak można kupić u nas w herbaciarni, jest nielada wyzwaniem. Z naszego doświadczenia tylko fabryki oraz autoryzowane sklepy sprzedają jakościową herbatę, która nadaje się do prawdziwego delektowania się smakami i aromatami. Kultura picia herbaty na Cejlonie raczej pozostaje z tyłu. Sri Lańczycy najczęściej piją silną czarną herbatę z mlekiem oraz niesamowitą ilością cukru.
We wnętrzu fabryk nie można robić zdjęć, więc zachęcamy do obejrzenia reportażu z podobnej fabryki herbaty jaką my odwiedziliśmy, którą przygotowała czeska produkcja Jidlo s.r.o. Link wstawiamy tutaj.
Kasia i Daniel w podróży 
